شایع‌ترین نوع آنفلوآنزای امسال نوع H1N1 و H3N2 است. آنفلوآنزای نوع H1N1 شامل حدود ۹۰ درصد از موارد تشخیص داده شده می‌شود که شدیدترین فرم بیماری است.
آنفلوآنزای H1N1
ازنظر فنی، اصطلاح آنفلوآنزای خوکی به آنفلوآنزایی اشاره می‌کند که در خوک‌ها رخ می‌دهد. گاهی خوک‌ها ویروس آنفلوآنزا را به انسان‌ها و عمدتا به پرورش‌دهندگان خوک و دامپزشکان منتقل می‌کنند. گاهی نیز فردی که به عفونت آنفلوآنزای خوکی مبتلا است، آن را به دیگران انتقال می‌دهد. در بهار سال ۲۰۰۹، دانشمندان سویه‌ی خاصی از ویروس آنفلوآنزا را پیدا کردند. این ویروس که H1N1 نامیده شد، ترکیبی از ویروس‌های خوک‌ها، پرندگان و انسان‌ها بود. در جریان فصل آنفلوآنزای سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۰، H1N1 موجب بروز عفونت تنفسی در انسان‌ها شد و با عنوان آنفلوآنزای خوکی معروف شد. به‌علت اینکه تعداد بسیار زیادی از مردم در سرتاسر جهان در آن سال به این عفونت مبتلا شدند، سازمان جهانی بهداشت اعلام کرد که آنفلوانزای ناشی از ویروس H1N1 یک همه‌گیری جهانی است. از آن زمان، دانشمندان شیوه‌ی نام‌گذاری ویروس‌ها را تغییر دادند. ویروس H1N1 اکنون با نام H1N1v شناخته می‌شود. حرف v مخفف واژه‌ی «واریانت» است و نشان می‌دهد که این ویروس به‌طور معمول در جمعیت‌های حیوانی در گردش است اما در انسان‌ها نیز مشاهده شده است. از سال ۲۰۱۱، سویه‌ی دیگری از این ویروس یعنی H3N2v در جمعیت‌های انسانی در گردش بود و موجب آنفلوآنزا شد.
ویروس‌های آنفلوآنزا به خانواده‌ی ارتومیکسوویریده (Orthomyxoviridae) تعلق دارند. ویروس آنفلوآنزا براساس پروتئین‌های مرکزی خود به انواع A، B و C تقسیم می‌شود. فقط انواع A و B موجب بروز بیماری در انسان می‌شوند. زیرگروه‌های مختلف ویروس‌های آنفلوآنزای نوع A براساس گلیکوپروتئین‌های موجود روی پوشش خود شناسایی می‌شوند. این گلیکوپروتئین‌ها دارای فعالیت هماگلوتینین (HA) یا نورآمینیداز (NA) هستند (N و H که در نام‌گذاری ویروس استفاده می‌شود، مخفف واژه‌های نورآمینیداز و هماگلوتینین است). درمجموع ۱۶ زیرمجموعه از هماگلوتینین و ۹ زیرمجموعه از نورآمینیداز وجود دارد که می‌توانند ترکیب‌های مختلفی را تشکیل دهند. میزان زیاد جهش و نوترکیبی ژنتیکی مکرر این ویروس‌ها باعث ایجاد تنوع زیادی در آنتی‌ژن‌های HA و NA می‌شود. جهش‌های کوچک نقطه‌ای که موجب بروز تغییرات کوچک (رانش آنتی‌ژنی) می‌شوند، به‌طور مکرر اتفاق می‌افتند. رانش‌های آنتی‌ژنی ویروس را قادر می‌سازد که از فرایند تشخیص سیستم ایمنی فرار کند و این امر منجر به شیوع مکرر آنفلوآنزا در طول سال می‌شود. تغییرات عمده در آنتی‌ژن HA (شیفت آنتی‌ژنی)، در اثر نوترکیبی مواد ژنتیکی زیرگروه‌های مختلف A با هم اتفاق می‌افتد. شیفت‌های آنتی‌ژنی که منجر به ایجاد سویه‌های پاندمیک جدیدی می‌شوند (سویه‌هایی که منجر به همه‌گیری جهانی بیماری می‌شوند)، اتفاقات نادری هستند که ازطریق نوترکیبی بین زیرگروه‌های انسانی و حیوانی رخ می‌دهند، برای مثال ویروس آنفلوآنزای H1N1، نوترکیبی جدیدی بود که پیش از آن هرگز در جمعیت‌های انسانی دیده نشده بود. این ویروس با ویروس‌های آنفلوآنزای فصلی انسانی کنونی یا پیشین ارتباط ژنتیکی نزدیکی ندارد.
*آنفلوآنزای پرندگان به بیماری اشاره دارد که ناشی از عفونت با ویروس نوع A آنفلوآنزا یعنی آنفلوآنزای پرندگان است. این ویروس به‌طور طبیعی در پرندگان آبی وحشی وجود دارد و می‌تواند طیور اهلی و دیگر پرندگان و گونه‌های جانوری را درگیر کند. ویروس‌های آنفلوآنزای پرندگان معمولا موجب عفونت انسان نمی‌شوند. به‌گفته‌ی رئیس بخش مدیریت بیماری‌های عفونی وزارت بهداشت، تاکنون هیچ موردی از عفونت انسان با ویروس آنفلوآنزای طیور در کشور گزارش نشده است.
علائم شایع آنفولانزا چیست؟
آنفلوآنزا عفونت تنفسی حاد با شدت‌های مختلف است که از عفونتی بدون علامت تا یک بیماری کشنده متغیر است. علائم معمول آنفلوآنزا شامل شروع ناگهانی تب، لرز، گلودرد، سرفه خشک است که اغلب با سردرد، زکام، درد عضله و خستگی مفرط همراه است. علائم کمتر شایع آن استفراغ و اسهال است. احتمال بروز اسهال و استفراغ در کودکانی که دچار آنفلوآنزا می‌شوند، بیشتر است. تمام افرادی که به آنفلوآنزا مبتلا می‌شوند، تب را تجربه نمی‌کنند. عوارض آنفلوآنزا ذات‌الریه، عفونت گوش میانی و تشدید بیماری‌های مزمن است. این بیماری در افراد سالخورده، نوزادان و کودکان کم سن و سال و در افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف به شکل شدیدتری دیده می‌شود. مرگ ناشی از آنفولانزای فصلی عمدتا در افراد مسن و افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن اتفاق می‌افتد. آنفلوآنزای H1N1 مانند آنفلوآنزای فصلی است اما دارای ویژگی فعالیت بالاتر در جریان فصل تابستان نیمکره‌ی شمالی، نرخ مر‌گ‌و‌میر بالاتر در میان افراد بزرگ‌سال سالم جوان و شیوع بالاتر ذات‌الریه ویروسی است.
اگر فکر می‌کنید دچار آنفلوآنزا شده‌اید:
در خانه بمانید، استراحت کنید و از تماس با دیگران بپرهیزید، مگر اینکه نیاز به مراقبت‌های پزشکی داشته باشید. برای پیشگیری از انتشار آنفلوآنزا، تا حداقل ۲۴ ساعت پس از فروکش کردن تب، از تماس با دیگران خودداری کنید.
درمورد علائم هشداردهنده و جدی‌تر مرتبط با عوارض ناشی از آنفلوآنزا دقت کنید. این علائم در کودکان شامل موارد زیر می‌شوند:
تنفس سریع یا مشکل
کبود شدن رنگ پوست
کج‌خلقی شدید
تب همراه‌با بثورات پوستی
عدم تعامل
عدم نوشیدن مایعات
علائمی که بهبود پیدا کرده اما سپس با تب و سرفه‌ی شدیدتر عود می‌کنند
